ਭੁਲੇ-ਬਿਸਰੇ ਗੁਰੂ ਧਾਮ : ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ (ਉੱਤਰਾਖੰਡ)

 ਭੁਲੇ-ਬਿਸਰੇ ਗੁਰੂ ਧਾਮ : ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ (ਉੱਤਰਾਖੰਡ)

ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ॥

ਭੁਲੇ-ਬਿਸਰੇ ਗੁਰੂ ਧਾਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ਟੀਮ ਖੋਜ-ਵਿਚਾਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਸੁਹਾਵਨੇ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ ਪਹੁੰਚੀ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ਨੇ ਅਦਭੁਤ ਆਤਮਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਾਇਆ। ਸਥਾਨਕ ਸਿੱਖ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਸਾਡੇ ਦਲ ਨੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਗਿਆਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਕੁਲ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਮੰਨਦੇ ਹਨ.

ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅੱਜ ਵੀ ਪੁਰਾਤਨ ਲੱਕੜ ਦਾ ਬਣਿਆ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ (ਸਥਾਨਕ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਝੰਡਾ) ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਉੱਤੇ ਸਫੈਦ ਕੱਪੜੇ ਦਾ ਚੋਲਾ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ਰਧਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਲਹਿਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਗੁਰੂ-ਸਿੱਖ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ.

ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅੰਗ-ਵਿਕਲਤਾ ਅਤੇ ਕੋਢ ਰੋਗ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਚਰਨ ਇੱਥੇ ਪਏ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਹ ਪਿੰਡ ਸਮੂਹ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਇਸ ਚਮਤਕਾਰ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਦਾ ਫਲ ਮੰਨਦੇ ਹਨ.

ਅਤਲੇਊ ਦੇ ਘਰ ਅੱਜ ਵੀ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਤਨ ਵਾਸਤੁਕਲਾ ਦੀ ਝਲਕ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਘਰਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਸਧਾਰਣ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਖਿੜਕੀਆਂ ਵਰਗੇ ਹਿੱਸੇ ਇਸ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ ਕਿ ਜੇ ਕਦੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਬਣੇ ਤਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨਾ ਕਰ ਸਕੇ. ਸਥਾਨਕ ਕਹਾਣੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਅੰਦਰ ਝਾਂਕਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਸਿਰ ਧੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ. ਇਸ ਅਨੋਖੀ ਰੱਖਿਆ ਤਕਨੀਕ ਕਰਕੇ ਹੀ ਇੱਥੇ ਦੇ ਘਰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਪਤ ਕਲਾ ਦੇ ਜੀਵੰਤ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ.

ਪੁਰਾਣੀ ਕਾਲਸੀ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਤੀਹ ਤੋਂ ਚਾਲੀ ਮਿੰਟ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀਆਂ ਸੁਹਾਵਣੀਆਂ ਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਿਆ ਇਹ ਪਿੰਡ ਅੱਜ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਮਰਪਣ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਾਂਭ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰਦਿਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਦੀਆਂ ਸੁੰਦਰ ਨੱਕਾਸ਼ੀਆਂ ਮਾਨੋ ਬੀਤੇ ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ. ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਲਈ ਬਣੇ ਬਰਾਮਦੇ ਅਤੇ ਕੱਚੀਆਂ ਰਸੋਈਆਂ ਇਸਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਜੀਵਨ-ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਮਾਣ ਨਾਲ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੁਲ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਮੰਨਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ. ਹਰ ਸਾਲ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ. ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸਾਂਝੀ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਤਮਕ ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੁੜ, ਆਟਾ, ਸ਼ੁੱਧ ਘਿਉ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਤਲੇਊ ਪਿੰਡ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਭੂਗੋਲਿਕ ਥਾਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਸਮਰਪਣ, ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਧਰੋਹਰ ਦਾ ਜੀਵੰਤ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਗੁਰੂ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਲੋਕ ਗਾਥਾ

ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਇਸਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੀ ਰੂਹ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੀ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਦੀ ਕਥਾ ਵਿੱਚ ਨਿਹਿਤ ਹੈ. ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਕਸਰ ਗੂੰਗੇ, ਬਹਿਰੇ ਜਾਂ ਵਿਕਲਾਂਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਕੋਢ ਰੋਗ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਵੀ ਵਿਆਪਕ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਵਿੱਤਰ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਮਾਨੋ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੇ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ. ਰੋਗ ਅਤੇ ਪੀੜਾ ਦਾ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਟ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਭਗਤੀ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਨਾਲ ਰੋਸ਼ਨ ਹੋ ਗਿਆ.

ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਨੇ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ-

“ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਬਹੁਤ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਭੋਲੇ ਲੋਕ ਹਾਂ, ਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਉੱਤੇ ਅਟੱਲ ਹੈ.”

ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਰ ਸਾਲ ਮਈ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰਣ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਭਜਨ, ਆਰਤੀ ਅਤੇ ਕਥਾ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਪਟਾਵੀ (ਛੜੀ) ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਅਰਪਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ.

ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਾ ਵਿਧੀਵਤ ਪਾਠ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ “ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ! ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ!” ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਉਚਾਰਨ ਦੂਰ ਤਕ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਬੋਲਦੇ ਹਨ.

ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਸੀੜੀਆਂ ਉੱਤੇ ਸਭ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡਾ. ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ‘ਖੋਜੀ’ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ, ਤਾਂ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਗੂੰਜ ਉਠਿਆ-

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸਧਾਰਣ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਾਇਆ-
“ਇਕ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ; ਕੋਈ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਮ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਖੁਦਾ। ਕੋਈ ਮੰਦਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਮਸਜਿਦ। ਕੋਈ ਵੇਦਾਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਕੁਰਾਨ ਦਾ. ਪਰ ਜਿਸ ਨੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਹੁਕਮ (ਹਕਮ) ਨੂੰ ਜਾਣ ਲਿਆ, ਉਹੀ ਸੱਚਾ ਗਿਆਨੀ ਹੈ।”

ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਤਵਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ. ਇੱਕ ਪੁਰਾਤਨ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬੁਜ਼ੁਰਗ ਮਾਲੀ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ- “ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚੋਂ ਕੋਢ ਰੋਗ ਕਦੋਂ ਖਤਮ ਹੋਵੇਗਾ?”  ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ-
“ਜਿਸ ਦਿਨ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਣਗੇ, ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਇਹ ਪਿੰਡ ਸਾਰੇ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।”
ਅਤੇ ਸੱਚਮੁੱਚ, ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ.

ਡਾ. ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ‘ਖੋਜੀ’ ਨੇ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ-“ਤੁਹਾਡੀ ਜੋ ਪੁਰਾਤਨ ਰੀਤ ਹੈ, ਉਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਛਾਣ ਹੈ. ਉਸਨੂੰ ਨਿਭਾਉ, ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਆਸਥਾ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹੈ. ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਕੇਵਲ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ.”

ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਤੱਥ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕਾਲਪੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਉਮਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਪੁਰਾਣੀ ਕਾਲਸੀ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕਾਲਪੀ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਰਾਜਾ ਮੇਦਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ- “ਜੋ ਗੁਰੂ ਇਸ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਆਉਣਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਘੁਟਨਿਆਂ ਤੱਕ ਲੰਬੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਇਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਹੋਵੇਗੀ।”

ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਕਾਲਸੀ ਪਹੁੰਚੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਤਲੇਊ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਚਰਨਾਂ ਨਾਲ ਪਵਿੱਤਰ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਗਾ।

ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਜੋ ਕਾਲਪੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਭਰਾ ਸਨ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੱਥ ਦਾ ਉਲੇਖ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਲਪੀ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਦਸਾਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਦੇ ਯੁਗਾਂ ਦਾ ਸਾਕਸ਼ੀ ਬਣਕੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ. ਇਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਕਾਲਸੀ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।

ਇਹ ਦੁੱਖ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਸੰਗਠਨ ਜਾਂ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੀ। ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਵੀ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਸਫੈਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਲਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਰ ਉਠਦੇ ਹਨ- “ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ! ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ!”

ਤਾਂ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹਵਾ ਵੀ ਇਸ ਜੈਘੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੋਵੇ- “ਇਹ ਧਰਤੀ ਅੱਜ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈ।”

ਜੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਝਾਤ ਮਾਰੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਫੈਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਝੰਡਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਅਤੇ ਸਮਰਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਸਾਕੇਤ ਮੰਡੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਲਹਿਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਾਨਕਪੰਥੀ ਭਗਤ ਇਸ ਸਫੈਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਝੁਲਾਉਂਦੇ ਹਨ. ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਸਫੈਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਸਦਾ ਸਜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੁਰਾਣੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਖੰਭੇ ਉੱਤੇ ਇਹ ਸਫੈਦ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਆਸਥਾ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਵਜੋਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਲਹਿਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਾਦ ਦਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ- ਜਿੱਥੇ-ਜਿੱਥੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਕੁਲ ਦੇਵਤਾ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਸਫੈਦੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਨਿਰਮਲਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਬਣ ਗਈ।

ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡਾ. ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ‘ਖੋਜੀ’ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ- “ਅਸੀਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਇਹ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਸ ਥਾਂ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸੰਗਤ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚੀ. ਤਾਰੇ ਤਾਂ ਗਿਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਤਾਰ ਦਿੱਤਾ।”

ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ ਕੋਢ ਅਤੇ ਅੰਗ-ਵਿਕਲਤਾ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਕੋਪ ਸੀ. ਕਾਲਪੀ ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਕਾਲਸੀ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਰਸਤਾ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਚਰਨ ਇਸ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪਏ, ਇਹ ਪਿੰਡ ਨਿਰੋਗੀ ਹੋ ਗਿਆ. ਦੁੱਖ ਮਿਟੇ, ਡਰ ਦੂਰ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਸਥਾ ਦੀ ਜੋਤ ਜਗ ਪਈ.

ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਧੂਣਾ ਜਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਅਗਨਿ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਸਦਾ ਪ੍ਰਜਵਲਿਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਦੁਖਦਾਈ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨਾਲ ਅੰਜਾਣ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਦੁਨੀਆਵੀ ਲੰਗਰ ਦਿੱਤੇ, ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਲੰਗਰ ਨਹੀਂ!

ਇਹ ਪਿੰਡ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੋਟੀ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ; ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੰਜਣ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਟੀਮ ਖੋਜ-ਵਿਚਾਰ ਕੁਝ ਸਥਾਨਕ ਸਿੱਖ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਥਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ. ਉਹ ਸਿੱਖ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਥੇ ਆਏ ਹਨ।

ਡਾ. ਖੋਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ-“ਅਸੀਂ ਖੋਜ ਕਰਨੀ ਹੀ ਭੁੱਲ ਗਏ ਹਾਂ, ਪਰ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਕਿ ਇਸ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਸ਼ਰਧਾ ਅਬਾਧ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜੀਵਤ ਹੈ.”

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਡੇ ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ-ਭਰਾ ਹਨ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਚਨ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲ ਜੇਠ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਉਹ ਦੁਬਾਰਾ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਉਣਗੇ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣਗੇ।

ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਖੋਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ- “ਜੋ ਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਪਾਰ! ਉਹ ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਹੈ. ਸਾਡਾ ਕਰਤੱਬ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਨਾਲ ਜੋੜੀਏ।”

ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ ਦੇ ਨੇੜੇ ਨੇਗੀ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਸਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹੀ ਹਨ ਜੋ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇਕੀ ਸਿੱਖ ਕਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ. ਟੀਮ ਖੋਜ-ਵਿਚਾਰ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯਤਨ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇਗੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਲਿਆਂ ਦਾ-  ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਲ ਸੀ. ਇਹਨਾਂ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।

ਡਾ. ਖੋਜੀ ਨੇ ਗੰਭੀਰ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ- “ਅਸੀਂ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ ਪਈਏ, ਸਾਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸੰਗਤ ਅੱਜ ਵੀ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੱਕ ਵਸੀ ਹੋਈ ਹੈ. ਜਦ ਤੱਕ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਹਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਟੀਮ ਖੋਜ-ਵਿਚਾਰ ਅਜੇਹੇ ਭੁਲੇ-ਬਿਸਰੇ ਧਾਮਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦੀ ਰਹੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਗਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਉਂਦੀ ਰਹੇਗੀ.”

ਸਥਾਨਕ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਤਨ ਪ੍ਰਸੰਗ ਸੁਣਾਇਆ-  ਕਈ ਪੀੜੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਗਏ ਸਨ. ਉੱਥੋਂ ਉਹ ਇੱਕ ਕੜਾ ਲੈ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ- “ਇਸ ਕੜੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖ ਦਰਦ ਦੂਰ ਕਰੇਗਾ।”

ਅੱਜ ਵੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਝਰਨੇ ਵਾਂਗ ਫੁੱਟ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹ ਨਾਲ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਵੀ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੱਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਖਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਾਂ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਅੱਜ ਵੀ ਜੀਵਤ ਹੈ।

ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਸਜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਬੋਰਡ ਉੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ- “ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ! ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ!”

ਡਾ. ਖੋਜੀ ਨੇ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਕੇ ਕਿਹਾ- “ਸਾਡੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਿਆ ਨਹੀਂ, ਸਿਰਫ਼ ਇਮਾਰਤਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ. ਅਸੀਂ ਪੁਰਾਤਨ ਧਰੋਹਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਨਵੇਂ ਮਹਲ ਬਣਾ ਲਏ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਧਰੋਹਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਨਾਲ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ. ਯਾਦ ਰੱਖੋ- ਜੋ ਵੀ ਟੁੱਟੇਗਾ, ਉਹ ਵਿਰਾਸਤ ਬਣ ਨਹੀਂ ਸਕੇਗਾ।”

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ- “ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨਾਤਨੀ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਰਾ ਵੀ ਅੱਜ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਜੈਕਾਰਾ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਸਭ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।”

ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਮ੍ਰਤਾ ਨਾਲ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ- “ਜੋ ਲੋਕ ਕੱਟੜਤਾ ਦੇ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਤੁਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਨਾ ਆਉਣ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਦਿਓ। ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਬਿਰੰਚੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਉੱਥੇ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦ ਨੂੰ ਰਲਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਨੰਦ ਇਸ ਸਮਰਸਤਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਉਸੇ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹਨ।”

ਡਾ. ਖੋਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ- “ਸਿੱਖੀ ਕੇਵਲ ਦਸਤਾਰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਜਾਂ ਗਾਤਰਾ ਪਹਿਨਣ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਪਿਆਰ, ਦਇਆ ਅਤੇ ਸੇਵਾਦਾਰੀ ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ. ਇਹੀ ਸਿੱਖੀ ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਉੱਤੇ ਸਾਹ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ।”

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਪਿੰਡ ਅਤਲੇਊ ਦੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਕੇਵਲ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਪੁਨਰਸਮਰਣ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਪਰੰਪਰਾ ਦੀ ਜੀਵੰਤ ਝਲਕ ਹੈ.

ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਜੈਕਾਰਿਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਉੱਠੀ-
“ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ!
ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜੈ!
ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ… ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ!”

ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਮਾਹੌਲ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ। ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਟੀਮ ਖੋਜ-ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਭਾਵਪੂਰਨ ਵਿਦਾਈ ਦਿੱਤੀ- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ‘ਤੇ ਸੰਤੋਖ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚਮਕ ਸੀ, ਜੋ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਕਿਰਪਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

https://youtu.be/igVC7mRfp-4?si=Rsavz3WPuagK5mjF